Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, ένα από τα μεγαλύτερα και αξιολογότερα μουσεία στην Ελλάδα, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, απέναντι από την κεντρική πλατεία Ελευθερίας και φιλοξενεί μοναδικά αριστουργήματα της μινωικής τέχνης. Τα εκθέματά του περιλαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας που καλύπτουν περίπου 5.500 χρόνια, από τη νεολιθική εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους.

Το κτίριο που στεγάζεται το μουσείο, κατασκευάσθηκε μεταξύ των ετών 1937 και 1940, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού. Αποτελεί σημαντικό δείγμα του μοντέρνου αρχιτεκτονικού κινήματος στην Ελλάδα, βραβευμένο με έπαινο Bauhaus στο Μεσοπόλεμο. Κατάφερε να συνδυάσει τις σύγχρονες τότε τάσεις της αρχιτεκτονικής, λαμβάνοντας υπ’ όψη το περιεχόμενο των αρχαιολογικών συλλογών, να εξασφαλίσει καλό φυσικό φωτισμό, με φεγγίτες από την οροφή και στο ψηλότερο μέρος των τοίχων και να διευκολύνει την ελεύθερη κίνηση μεγάλων ομάδων επισκεπτών που κατακλύζουν τους χώρους του.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου έχει συγκροτηθεί ως Ειδική Περιφερειακή Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και έχει ως σκοπό την απόκτηση, αποδοχή, φύλαξη, συντήρηση, καταγραφή, τεκμηρίωση, έρευνα, μελέτη, δημοσίευση και κυρίως έκθεση και προβολή στο κοινό αντικειμένων που χρονολογούνται από τους απώτατους χρόνους της προϊστορικής εποχής έως την υστερορωμαϊκή περίοδο. Οργανώνει περιοδικές εκθέσεις, συμμετέχει σε εκθέσεις που περιοδεύουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, συνεργάζεται με άλλους επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς και φιλοξενεί ποικίλες άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες.

Από το Νοέμβριο 2006 το Μουσείο παραμένει κλειστό στο κοινό λόγω εργασιών ανακαίνισης που εκτελούνται στο εσωτερικό του. Μια μικρή προσωρινή έκθεση με τα σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου μπορεί κανείς να δει στην ειδική αίθουσα που έχει διαμορφωθεί στη βορινή πλευρά του Μουσείου.

Ελένη Δ. Μπουχαλάκη