Ιστορία
Το κάστρο βρισκόταν στο πιο στενό μέρος της κοιλάδας των Τεμπών. Το στενό των Τεμπών εκτός από ωραίο τοπίο ήταν από την αρχαιότητα η μοναδική δίοδος για έναν στρατό προς τη νότια Ελλάδα.

Λόγω της στρατηγικής της σημασίας, η θέση είχε οχυρωθεί ήδη από τους αρχαίους Έλληνες. Οι Βυζαντινοί είχαν ιδρύσει το φρούριο Λυκοστόμιον ή Λυκόστομο που ίσως ταυτίζεται με το κάστρο της Ωριάς, χωρίς αυτό να είναι απολύτως βέβαιο. Στα Τέμπη υπάρχουν ίχνη και από άλλες οχυρώσεις, στην είσοδο και στην έξοδο του στενού.

Το όνομα -«της Ωριάς»- προέρχεται από την κόρη του άρχοντα του κάστρου τον 15ο αιώνα, όταν αντιστεκόταν στους Οθωμανούς. Οι Τούρκοι πολιόρκησαν το κάστρο επί 12 χρόνια. Τελικά κατόρθωσαν να το “πατήσουν” όταν διείσδυσε σε αυτό ένας Τούρκος μεταμφιεσμένος σε μοναχό. Τότε η ωραία κόρη -σύμφωνα με το θρύλο- έπεσε από το βράχο και σκοτώθηκε. Στο απόκρημνο μέρος που έπεσε η αρχοντοπούλα φύτρωσε μια ροδιά που τα φύλλα της δεν έπεφταν ποτέ και έκανε κάθε χρόνο τρία ρόδια.

Του κάστρου της Ωριάς

Όσα κάστρα κι αν είδα κι όσα λόγιασα
σαν της Ωριάς το κάστρο δεν ελόγιασα
Σαράντα πύργους έχει όλο μάλαγμα
κι άλλους σαρανταπέντε για τον πόλεμο

Τούρκος το πολεμάει χρόνους δώδεκα
και δεν μπορεί να το πατήσει
Ένας κακός Τουρκάκης ένας Κόνιαρος
πάγει στο βασιλέα και τον προσκυνά:

-Αφέντη βασιλέα, τ’ ειν’ το τάγμα σου;
-Χίλια φλωριά σε δίνω κι άλογο καλό
και δυο σπαθιά ‘σημένια για τον πόλεμο
-Ουδέ τ’ άσπρα σου θέλω ουδέ τα σπαθιά
μόνε την κόρη θέλω που ‘ναι στα γυαλιά
-Ωσάν το κάστρο πάρεις, χάρισμα κι αυτή

Καλογεράκι εγίνη, ράσα φόρεσε
πάγει στην πόρταν, κλαίει, πέφτει, προσκυνάει
κλαίει και γονατίζει και παρακαλάει:
-Aνοιξε, την πόρτα την πόρτα της Ωριάς
πόρτα της μαυρομάτας της βασίλισσας.

-Συ εισ’ ένας Τουρκάκης, ένας Κόνιαρος
φέυγα και σε σκοτώνουν, φέυγα, σε κρεμνούν
-Μα το σταυρόν, κυρά μου, μα την Παναγιάν
ουδέ Τουρκάκης είμαι ουδέ Κόνιαρος
είμαι καλογεράκης απ’ ασκηταριό
της πείνας αποθαίνω και λυπήσου με

-Για δώτε τον ψωμάκι κι άμε στο καλό
-Κυρά, στην εκκλησίαν να προσευχηθώ
Aνοιξε την πόρτα, την πόρτα της Ωριάς
πόρτα της μαυρομάτας της βασίλισσας

-Για ρίξετε τους γάντζους να τον πάρετε
-Τα ράσα μ’ είναι σάπια και ξεσχίζονται
-Για ρίξετε το σάκο να τον πάρετε
-Α, μη κυρά, το σάκο, κι αντραλίζομαι

Η πόρτα μισανοίγει, γέμισ’ η αυλή.
Άλλοι στ’ άσπρα χυθήκαν κι άλλοι στα φλωριά
κι αυτός μέσα στην κόρην, που ‘ναι στα γυαλιά
κι η κόρη σαν τον είδε, έπεσε στο γιαλό

Πηγή: http://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=oria , http://www.boriakinouria.gov.gr/Default.aspx?tabid=320