Το δάσος “Μάνινα”, όπως είναι η επίσημη ονομασία του, είναι μοναδικό στα Βαλκάνια και από τα λίγα που έμειναν στην Ευρώπη. Η έκταση του δάσους είναι 140.000 στρέμματα και βρίσκεται στα όρια των Δήμων Στράτου, Αστακού, Οινιαδών και Φυτειών και είναι ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου.
Από τις ιστορικές μαρτυρίες, παραδόσεις του λαού και παρεχόμενες από τα πολυπληθή σπήλαια, ενδείξεις, συμπερένεται ότι τα άλλοτε εκτεταμένα και βαθύσκια βελανιδοδάση της Ακαρνανίας χρησιμοποιούταν από την απαρχή των ιστορικών χρόνων ως ενδιαίτημα πατριαρχικών οικογενειών ποιμένων, οι αγέλες των κτηνοτροφικών ζώων των οποίων βρήσκαν άφθονη τροφή στα βελανίδια.
Υποστηρίζεται από τον λαό ότι τα σπήλαια που βρίσκονται στο “Μαραθιά” Αστακού και “Ψιλόβραχο” Στρογγυλοβουνίου, αποτελούσαν κατά τους χρόνους εκείνους την κατοικία των Κυκλώπων, οι οποίοι ήταν οι μόνοι κύριοι της περιοχής.
Εξ άλλου είναι επίσης δυνατό να υποθέσουμε ότι οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής είχαν γνώση των δεψικών και αντισηπτικών ιδιοτήτων του κορμού και του κυπέλλου της βελανιδιάς, τις οποίες και θα είχαν τότε σε χρήση για την επάλειψη των αρχέγονων πλοίων τους και των διχτύων των ψαράδων. Ο Όμηρος μάς λέει ότι τα εκτιθέμενα στον ήλιο πρέμνα των δένδρων ήταν απρόσβλητα από τη σήψη.
Παράλληλα με την κάρπωση των δασών για την ικανοποίηση των καυσόξυλων για τις κύριες ανάγκες των κατοίκων και βοσκή των κτηνοτροφικών ζώων αυτοχθόνων κατοίκων και νομάδων κτηνοτρόφων από άλλες περιοχές (Άρτας κλπ), τα βελανιδοδάση, άρχισαν να εκμεταλλεύονται ήδη από την τουρκοκρατία επί Αλή πασά, κυρίως για την συλλογή του κυπέλου του βελανιδίου για την εξαγωγή δεψικών εκχυλισμάτων. Ακριβή στατιστικά στοιχεία της συλλεγμένης κάθε φορά ποσότητας βελανιδιού δεν υπάρχουν.
Τη δεκαετία του ’70 ο περιορισμός της ζήτησης του προϊόντος ο οποίος προήλθε από τον ανταγωνισμό άλλων δεψικών εκχυλισμάτων εισαγόμενων από το εξωτερικό, τα οποία προσφέρονταν σε χαμηλές τιμές, επέδρασε αρνητικά σε όλη την οικονομία των πληθυσμών οι οποίοι και αναζήτησαν άλλους πρόσφορους τρόπους ικανοποιήσης των αναγκών τους.
Τα βελανιδοδάση πλεόν καταστρέφονται, και εάν δε ληφθεί κρατική μέριμνα θα αφανισθούν εντελώς, μη αφήνοντας ούτε ίχνος των πάλαι ποτέ βαθυσκιών βελανιδοδασών.
Το σύμπλεγμα δασών “Μάνιμα” ικανοποιεί βασικές ανάγκες των κατοίκων σε καυσόξυλα και για την βοσκή των οικόσιτων και νομαδικών κτηνοτροφικών ζώων. Πέραν όμως των “φυσιολογικών” υπό τις παρούσες συνθήκες ανάγκες αυτών, κλήθηκε το δάσος να ικανοποιήσει και εμπορικές ανάγκες μέσω αποψιλωτικής υλοτομίας των καταλαμβανόμενων εκτάσεων όπου υπάρχουν βελανιδοδένδρα και διαθέσης αυτών για κατανάλωση ως καυσόξυλα στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Για τη διατήρηση και τη φυσική αναγέννηση του δάσους θα πρέπει να ληφθούν άμεσα και δραστικά μέτρα από την πολιτεία, καθώς και να ευαισθητοποιηθούν οι κάτοικοι της περιοχής, ώστε να σταματήσει η παράνομη υλοτομία και να προστατευτεί το δάσος.
