Ο γάμος στα χωριά της Κρήτης από τα παλιά χρόνια αλλά και μέχρι σήμερα αποτελεί σημαντικό γεγονός. Οι προετοιμασίες αρχίζουν πολλές ημέρες πριν και στο σπίτι της νύφης μαζεύονται οι κοπελιές την Παρασκευή για να ετοιμάσουν τα προικιά, ή προυκιά, λέγοντας μαντινάδες για κάθε είδος ξεχωριστά. Τα προυκιά μεταφέρονται με πομπή στο σπίτι του ανδρόγυνου και με συνοδεία της λύρας, του λαούτου και τραγουδιών. Οι καλεσμένοι του γαμπρού παίρνουν ο καθένας από ένα προυκί. Όλοι μαζί φτάνουν στο σπίτι του γαμπρού και οι ανύπαντρες κοπέλες στρώνουν το νυφικό κρεβάτι, ρίχοντας πάνω χρήματα και ρύζι.   Κατά τη διάρκεια του στολίσματος συνεχίζονται οι μαντινάδες.

Το απόγευμα της Κυριακής οι νέοι του χωριού στολίζουν το γαμπρό και τα κορίτσια τη νύφη και όταν όλα ετοιμαστούν ξεκινούσαν για τη στεφάνωση. Πρώτος πηγαίνει ο γαμπρός που τον συνοδεύουν δυο νεαροί, ενώ στην πομπή μπροστά πηγαίνουν ο λυράρης και ο λαουτιέρης. Όταν φτάσουν στο σπίτι της νύφης οι καλεσμένοι του γαμπρού λένε:

Ανοίξετε την πόρτα σας να δείτε το γαμπρό μας,
τέτοιο σγουρό βασιλικό δεν έχει το χωριό μας  κ.ά.

Οι συγγενείς της νύφης απαντούν:

Σιγά σιγά μη βιάζεστε κι η πόρτα μας θ’ανοίξει,
γιατί έχει αδέρφια και δικούς να τσ’ αποχαιρετήσει

και διάφορες άλλες μαντινάδες.

Επειτα μπαίνει ο γαμπρός στο σπίτι, χαιρετά και φιλά τους γονείς της νύφης και αφού πάρει την ευχή τους προσφέρει λουλούδια και φιλά τη νύφη. Την ίδια στιγμή ξεκινούν οι πυροβολισμοί ή μπαλωθιές για το χαρούμενο γεγονός. Παίρνουν το δρόμο για την εκκλησία και πριν μπουν μέσα ο λυράρης τραγουδεί:

Άνοιξε πόρτα τσ’ εκκλησάς, πόρτα του παραδείσου

να κατεβούν οι άγγελοι τη νύφη να βλοήσουν

Όταν τελειώσει η τελετή του γάμου χορεύουν έξω στον περίβολο της εκκλησίας το χορό της νύφης και στο τέλος του χορού ο τελευταίος παίρνει το γουρλίδικο μαντίλι της. Στη συνέχεια ξεκινούν όλοι για το σπίτι του γαμπρού κι απ’ όπου περνούν τους πετούν ρύζι και άνθη.

Πρόβαλε μάνα του γαμπρού και πεθερά τση νύφης

να δεις τον όμορφό σου γιο μια κόρη σου τη φέρνει

Φτάνοντας στην είσοδο του σπιτιού, η νύφη παίρνει μέλι από την πεθερά της και κάνει ένα σταυρό πάνω από την πόρτα, για να είναι η ζωή τους γλυκιά. Μετά πετά ένα ρόδι με δύναμη μέσα στο σπίτι, για να σκορπίσει όπως το ρόδι η ευτυχία στο σπιτικό τους. Μπαίνει μέσα πρώτα η νύφη και μετά ο γαμπρός πάντα με συνοδεία από μαντινάδες. Μετά απ’ όλα αυτά ακολουθεί το γαμήλιο τραπέζι με το γνωστό γαμοπίλαφο ή τα μακαρόνια με τον αθότυρο και το βραστό και το γλέντι κρατά μέχρι και μία εβδομάδα.  Απαραίτητα πάνω στο τραπέζι υπάρχουν τα γαμοκούλουρα που έχουν πάνω τους διάφορα στολίδια.

Ο χορός, τα τραγούδια και το γλέντι είναι ασταμάτητα και τα τσουγκρίσματα από τα ποτήρια με το κρασί και τη ρακή που ρέουν άφθονα, είναι απαραίτητα για να συμπληρώσουν το κέφι και την καλή διάθεση στο νέο ξεκίνημα του ζευγαριού.

Ελένη Δ. Μπουχαλάκη