Στην ιστορική τοποθεσία γλώσσες και στο πάνω από τη δεξιά πλευρά της χαράδρας ύψωμα, επειδή δεσπόζει της όλης πεδιάδας, πάνω σ’ αυτό οι μεν Αλύζιοι είχαν ιδρύσει παρατηρητήριο – αμυντήριο, οι Δε Βυζαντινοί στη θέση του αμυντηρίου ίδρυσαν το σωζόμενο φρούριο των Γλωσσών (πιθανόν τον 6ο αιώνα), το οποίο ήλεγχε αποτελεσματικά την διάβαση της χαράδρας που από βορρά αποτελεί είσοδο για την όλη παραλιακή πεδιάδα. Και δεν ασφάλιζε τούτο την πεδιάδα μόνο από χερσαίους επιδρομείς αλλά και από θαλάσσιους τοιούτους.
Η θέση, επέτρεψε σε τούτο μέχρι τον 17ο αιώνα, να ελέγχει την μεσολαβούσα μεταξύ της πεδιάδας και της απέναντι νήσου Καλάμου στενή θαλάσσια περιοχή, γεγονός για το οποίο οι εξουσιαστές του Καλάμου Ενετοί, αναγκάστηκαν να ιδρύσουν προς εξουδετέρωση αυτού του φρουρίου των Γλωσσών, το δικό τους φρούριο που σώζεται στον οικισμό, ο οποίος από το όνομά του καλείται Κάστρο (φρούριο Κάστρο), οικισμός Κάστρο.
Το εξωτερικό τείχος κλείνει την κορυφή του υψώματος και είναι κατασκευασμένο από ελάχιστα επεξεργασμένες ασβεστόπετρες της περιοχής. Σε μερικά σημεία ανάμεσα στις ασβεστόπετρες έχουν τοποθετηθεί σε παράλληλες σειρές πλίνθοι.
Το μνημείο δυστυχώς δεν σώζεται σε καλή κατάσταση. Η πρόσβαση σε αυτό είναι δύσκολη ενώ υφίσταται συνεχώς φθορές από λαθρανασκαφές οι δε πέτρες του τείχους αποκολλώνται απ’ αυτό και χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ποιμνιοστασίων. Παρ’ όλα αυτά όμως σώζονται λίγα υπόγεια δωμάτια, κυρίως αυτά που ήσαν κατασκευασμένα κοντά στο εξωτερικό τείχος, πύργοι και ίχνη από κεραμοπλαστικό διάκοσμο.
Ιστορική αναφορά στο κάστρο του Βάρνακα γίνεται από το χρονικό των Τόκκο, όπου στη πρώτη δεκαετία του 15ου αιώνα ο Κάρολος Τόκκο εκστρατεύει στη Ακαρνανία που την κατείχαν την εποχή εκείνη οι Αλβανοί υπό τον Σγουρό Σπάτα. Ο Κάρολος προετοίμασε εκστρατευτικό σώμα ειδικά εκπαιδευμένο και εξοπλισμένο, το οποίο αιφνιδίασε τη φρουρά και κατόρθωσε να καταλάβει το φρούριο. Στη συνέχεια τοποθέτησε διοικητή του φρουρίου τον Μάνο Μηλιαρέση από την Σικελία, άνδρα ικανό, για το οποίο το χρονικό των Τόκκο μιλά με επαίνους. Αργότερα στα 1415 όπως μας πληροφορεί η ίδια πηγή ο Κάρολος Τόκκο τοποθετεί στο φρούριο σαν διοικητή κάποιο Μανθαίο από τη Νεάπολη ο οποίος λίγα χρόνια νωρίτερα (1405) ως επικεφαλής εκστρατευτικού σώματος του Καρόλου είχε καταλάβει το Αιτωλικό.
Τέλος στα 1460 οι τουρκικές δυνάμεις του Μωάμεθ του πορθητή που κατάλαβαν την Πελοπόννησο κατέλαβαν το φρούριο του Βάρνακα (Βαρνάτσας) μαζί με αυτό του Αγγελοκάστρου.
Οι πληροφορίες για το μνημείο είναι από:
α) Το βιβλίο του Ν.Μόσολα “Η αρχαία πόλη Αλυζία και οι απότοκοι οικισμοί του τέως δήμου Σολίου”, έκδοση του ιδίου.
β) από το βιβλίο του Γεώργιου Α. Φερεντίνου ‘Ιστορία της Ακαρνανίας’, τόμος Β, εκδόση του ιδίου.
