Ο Ε.Ο.Σ. Λασιθίου, ακολουθώντας το πρόγραµµά του, πραγµατοποίησε πεζοπορία στο φαράγγι τού Καλλικράτη, την Κυριακή, 24 του Μάη. Ξεκινήσαµε στις 8 το πρωί από το Μουσείο Ηρακλείου, ακολουθώντας το βόρειο οδικό άξονα της Κρήτης. Περάσαµε το Παλαιόκαστρο και το αρχοντικό χωριό Ρογδιά το βλέπουµε στις πλαγιές του Βασιλικού σκαρφαλωµένο να αντανακλά το φως του πρωινού ήλιου. Ανηφορίσαµε τα πρανή του όρµου τής Ρογδιάς, το σαθρό, µαδηµένο, Ακρωτήρι τής Παναγιάς καθρεπτιζόνταν ξασπρισµένο στη γαλήνη τού Κρητικού πελάγου. Στο γαλάζιο τής ήρεµης θάλασσας σχεδιάζει η φύση το γραφικό κόλπο τής Αγίας Πελαγίας, τους όρµους της Λυγαριάς, του Μαδέ, Μονοναύτη, Κλαδισού. Βλέπουµε πανοραµικά τον όρµο τής Αλυκής να περικλείεται από το ακρωτήρι Σταυρό.

Κείµενο – φωτογραφίες : ΒΑΣΙΛΗΣ ∆ΡΟΣΟΣ

Ο δρόµος κατηφορίζει τη νότια άκρη τού ακρωτηρίου για να µας οδηγήσει στον ωραίο όρµο τού Φόδελε και την κατάφυτη από πορτοκαλιές κοιλάδα. Τα οπωροφόρα δέντρα καλύπτουν όλη την κοίτη του αρχαίου ποταµού Παντοµούντριου.
Περάσαµε το χωριό Σίσες και την βαθυπράσινη κοιλάδα του, κατάφυτη από διάφορα εσπεριδοειδή, αλλά κυρίως πορτοκαλιές. Τα Ταλαία όρη υψώνονται επιβλητικά πάνω από το γραφικό όρµο τού Μπαλί, δασιά πλεγµένα από το λάβδανο, βότανο χρήσιµο στη φαρµακευτική και την αρωµατοποιία. Το µικρό ψαροχώρι Μπαλί σήµερα έχει κατακλυστεί από ξενοδοχεία. Ανηφορίζοντας την τελευταία οροσειρά, βλέπουµε αριστερά µας ένα µικρό δροµάκι που οδηγεί στην παλαιά µονή Ατάλης του Αγίου Ιωάννη. Στη δυτική ρίζα των Ταλαίων είναι ριζωµένο το µικρό χωριουδάκι Εξάντας. Ο δρόµος διασχίζει τη βόρεια πλευρά της κοιλάδας Μυλοποτάµου, τη βλέπουµε να ξεχειλίζει ανάµεσα στα Ταλαία όρη και την οροσειρά του Ψηλορείτη. Ανάµεσά της σπαρµένα χωριουδάκια απολαµβάνουν την ηρεµία της. Περνάµε το παραλιακό Πάνορµο, που στην αρχαιότητα ήταν επίνειο της Ελεύθερνας. Η µεγάλη γέφυρα του Γεροπόταµου µας οδηγεί στην περιοχή Σκαλέτα.
Η ακτογραµµή του Κρητικού πελάγου διαγράφει την απέραντη αµµουδερή παραλία µέχρι την πόλη τού Ρεθύµνου.Σήµερα κατακλύζεται από ξενοδοχειακές µονάδες. Με την επέκταση τής πόλης τα προάστια και τα γύρω χωριά έχουν ενωθεί. Το κάστρο Φορτέτσα, στο ακροθαλάσσι της πόλης, στέκει ακόµα εκεί, επιβλητικό µε τα οχυρωµατικά του τείχη άφθαρτα λες από το χρόνο, θαρρείς περιφρουρεί ακόµα την πόλη. Μετά το Ρέθυµνο φτάνουµε στην περιοχή του ποταµού Πετρέ.
Η απέραντη αµµώδης παραλία εδώ φτάνει µέχρι τη Γεωργιούπολη που τη βλέπουµε να αχνοφαίνεται στο µυχό του κόλπου Αλµυρού και του ακρωτηρίου ∆ράπανον. Μετά τον Πετρέ, αριστερά, ο δρόµος µάς πάει στην κωµόπολη Επισκοπή. Από εκεί µε νότια κατεύθυνση µας οδηγεί σε ένα από τα ωραιότερα χωριά της Κρήτης, µε πολλά νερά και τους καταρράκτες της Αγίας ∆ύναµης, που ρέουν στις ρίζες τής αρχαίας Λάππας. Πηγάζουν από ένα µεγάλο σπήλαιο που µέσα του βρίσκεται το εκκλησάκι τού Αγίου Ιωάννη και χύνονται στον ποταµό Μουσέλα. Στα ερείπια της αρχαίας πόλης έχει κτιστεί το ωραίο χωριό Αργυρούπολη. Γραφικές κοιλάδες και άγρια βουνά ζωγραφίζουν το τοπίο µε χρώµατα ανεξίτηλα. Ξεπλυµένη η ατµόσφαιρα από τις τελευταίες βροχές έλαµπε ντυµένη στα χρώµατα της Άνοιξης. Ανηφορικός δρόµος µάς φέρνει στο ορεινό χωριό Μυριοκέφαλα, όπου βρίσκεται η παλιά βυζαντινή εκκλησία τής Παναγίας. Από εδώ ένας νέος δρόµος λαξεµένος στα απότοµα πρανή των Σφακιανών βουνών, που γκρεµίζονται στο βάθος χαράδρας, µας οδηγεί στο µικρό οροπέδιο του Καλλικράτη. Αγκαθωτά χαράκια µε φρουριακή µορφή µοιάζουν σαν κάστρα. Το Αρµί του Καλλικράτη ανατολικά και η κορυφή Βρουντουβάς µας καλωσορίζουν στήν άγρια φύση τους. Ξερά βουνά που χνουδιάζουν ανάλαφρα µε λιγοστό χορτάρι περιτριγυρίζουν το µικρό οροπέδιο.
Νοτιοανατολικά ο Πυρόβολος, νότια ο Μπούµπουλας, αγκαλιάζουν το Περισυνάκι, στήνουν χορό µε το Γουλά, τον Αγκαθέ, το Σωρό και το Αγριµοκέρατο. Βουνά σαν φρούρια απόρθητα που γράψανε Iστορία στα χρόνια τής τουρκοκρατούµενης Κρήτης. Με τους αγώνες παλικαριών που πότισαν µε το αίµα τους τούτα τα δύσβατα µονοπάτια. Άνδρες λιγοστοί µα µε θέληση για λευτεριά, πολέµησαν µε δύναµη και πάθος και νίκησαν πολλές φορές ορδές χιλιάδων Τούρκων που ναι µεν κατέλαβαν και κατέστρεψαν τον Καλλικράτη, αλλά δεν µπόρεσαν ποτέ να τον κατοικήσουν.

Άνδρες πιο ψηλοί από τους άλλους Σφακιανούς, όµορφοι που και µεγάλοι κυβερνήτες θαύµασαν την αρρενωπότητα και τη λεβεντιά τους. Ακόµα και όταν γερνούν οι γραφικές µορφές του µοιάζουν βιβλικές. Νότια του Καλλικράτη βρίσκεται το φαράγγι που ήρθαµε για να διαβούµε σήµερα. ∆ιασχίσαµε το µικρό οροπέδιο ανάµεσα στις λιγοστές καλλιέργειες σιτηρών και τους µικρούς κήπους που καλλιεργούνται διάφορα κηπευτικά για τις ανάγκες των κατοίκων. Κρασάµπελα, αχλαδιές, ροδακινιές, κυδωνιές, µηλιές, συκιές και διάφορα άλλα δέντρα ευδοκιµούν εδώ. Οι κάτοικοι είναι βοσκοί, ασχολούνται κυρίως µε τη κτηνοτροφία και µελισσοκοµία. Έχουν εξαιρετικά τυροκοµικά, πολύ νόστιµο κρέας και θυµαρίσιο µέλι. Το χειµώνα ο Καλλικράτης γεµίζει από χιόνι, οι κάτοικοι κατεβαίνουν στα χωριά Πατσιανό και Καψοδάσος για να παραχειµάσουν. Αυτό το φαράγγι ήταν παλιά ο δρόµος επικοινωνίας µε τα χωριά τους. Πρόσφατα έχει γίνει δρόµος άσφαλτος πάνω από το φαράγγι, αλλά πολύ επικίνδυνος, χρειάζεται µεγάλη προσοχή στην οδήγηση. Φτάσαµε στη θέση Κατοπόρια. ∆εξιά µας, πάνω στο ύψωµα, είναι το εκκλησάκι του Αγίου Πνεύµατος, απέναντι ακριβώς είναι το µονοπάτι Ε4 που µας κατευθύνει στο φαράγγι. Άγρια αγκαθωτά χαράκια κυριαρχούν στο τοπίο κι ανάµεσά τους θυµάρια, βότανα, θάµνοι και αρωµατικά φυτά προσπαθούν να επιβιώσουν στις πιο αντίξοες συνθήκες που επικρατούν εδώ. Πρίνοι, κατσοπρίνια, ασφένταµοι και άλλα δασικά δέντρα σκιάζουν το µονοπάτι και µας ξεναγούν στην κοίτη του φαραγγιού. Όµορφη φύση µε σπάνια βότανα, στενοενδηµικά φυτά, σπάνια αγριολούλουδα και πολλά είδη χορταρικών ξεφυτρώνουν ανάµεσα στα χαράκια και τις σχισµές των βράχων. Κατηφορίζουµε στο βάθος τού φαραγγιού. Τα άγρια υψώµατά του προκαλούν δέος. Το µονοπάτι στριφογυρίζει την κοίτη και κατεβαίνει πιο βαθιά, κτισµένο από τις ίδιες τις πέτρες του, τσιµεντωµένο για να µην το χαλούν οι καιρικές συνθήκες. Η γραφικότητά του είναι ξεχωριστή, το γκρίζο χρώµα τών βράχων κυριαρχεί από την κορυφή µέχρι το βάθος του. Πλακόστρωτα µονοπάτια στα δυτικά πρανή διευκολύνουν την πορεία µας. Περνάµε τη θέση Πλαγούρια και λίγο πιο κάτω το σπήλαιο Μανάρηδων. Ξεκουραζόµαστε για λίγο στην παχιά σκιά µιας συκιάς. Το αεράκι τού Λιβυκού ερχόταν χλιαρό, το φαράγγι ανοίγει τη µπούκα του, βλέπουµε τη θάλασσα να ξασπρίσει στον αχνογάλανο ουρανό αχνίζοντας την κάψα τού Λιβυκού. Τούτη την εποχή το ξηµέρωµα η αχλή της θάλασσας σκιαγραφεί στο ουράνιο φόντο αιθέριες φιγούρες που πάλλονται, «το φαινόµενο των ∆ροσουλιτών».

Απότοµοι δέτες τσουλάνε τους χοχλάκους τους στην κοίτη, το κίτρινο χρώµα τών αγκαραθιών και το ροζ των πικροδαφνών κυριαρχούν εδώ. Περάσαµε το Κατωφάραγγο και τα πρώτα σπίτια του Πατσιανού, η πεζοπορία κράτησε τέσσερις ώρες, ήταν πολύ όµορφη µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ώρα για µπάνιο στα ήσυχα νερά του Φραγκοκάστελου, µε την ωραία αµµουδιά και τα ρηχά νερά.

ΠΗΓΗ: Περιοδικό “ΚΡΗΤΗ”