Ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος (Ιωάννης Μιχαήλ Παναγιωτόπουλος, 23 Οκτωβρίου 1901 – 17 Απριλίου 1982) ήταν σημαντικός Έλληνας συγγραφέας, δοκιμιογράφος, ποιητής, κριτικός και εκπαιδευτικός του 20ου αιώνα.

Ο Ιωάννης Παναγιωτόπουλος, του Μιχαήλ και της Ειρήνης, γεννήθηκε στο Αιτωλικό της Αιτωλοακαρνανίας. Το 1910 η οικογένειά του μετακόμισε λόγω οικονομικών δυσχερειών στην Αθήνα, όπου και εγκαταστάθηκε. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή και στην φιλολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1919 –1923) και παράλληλα ασχολήθηκε με περιοδικά όπως η «Διάπλασις των Παίδων» και η «Μούσα», είτε δημοσιεύοντας κείμενα είτε συμμετέχοντας στη διεύθυνσή τους. Έκανε την εμφάνισή του στα γράμματα το 1924, με “Το βιβλίο της Μιράντας”.

Εργάστηκε ως εκπαιδευτικός στο «Ελληνικόν Εκπαιδευτήριον Δ. Ν. Μακρή», το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε «Ελληνικόν Εκπαιδευτήριον Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου – Δ. Β. Ελευθεριάδη» και έπειτα σε «Ελληνικόν Εκπαιδευτήριον – Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου» (όνομα που διατηρεί έως και σήμερα)αναλαμβάνοντας την θέση του γενικού διευθυντή της δικής του σχολής. Ανάπτυξε επίσης πλούσια διδακτική και πολιτισμική δράση.Δίδαξε επίσης νεοελληνική λογοτεχνία στο διδασκαλείο μέσης εκπαίδευσης και στο «Αθήναιον».

Διετέλεσε υπηρεσιακός Yπουργός Πολιτισμού και Επιστημών στην Κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή ενόψει των βουλευτικών εκλογών του 1974, καθώς και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης.

Ο Παναγιωτόπουλος ασχολήθηκε με όλα τα είδη του γραπτού λόγου εκτός από το θέατρο.Εκείνο που κυρίως διακρίνει τα έργα του είναι το ανθρωπιστικό τους υπόβαθρο, ή άψογη μορφή τους καί η πνευματική καλλιέργεια του συγγραφέα. Υπήρξε ένας εξαίρετος στυλίστας για τον οποίο η θητεία στην τέχνη ήταν αποστολή αλλά και υπεύθυνο λειτούργημα.

Πέθανε το Μεγάλο Σάββατο, στις 17 Απριλίου 1982 και κηδεύτηκε στο Νεκροταφείο Αμαρουσίου.

Διακρίσεις

• Έπαθλο Παλαμά, μαζί με τον Γιώργο Σεφέρη (1944)
• Πρώτο Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το μυθιστόρημα «Τα εφτά κοιμισμένα παιδιά» (1956)
• Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας για το έργο του «Η Αφρική αφυπνίζεται» (1963)
• Πρώτο Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου για τη έργο του «Ο Σύγχρονος Άνθρωπος» (1966)
• Βραβείο Κώστας και Ελένη Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το έργο του «Οι Σκληροί Καιροί» (1972)
• Αναγόρευσή του ως επίτιμου διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1974)

Επιλεγμένα έργα

Πεζογραφία:

• “Χάνς και άλλα πεζά” διήγημα (1925)
• “Τα χειρόγραφα της μοναξιάς” διήγημα (1943)
• “Οι δυο και η νύχτα” μυθιστόρημα (1944)
• “Αστροφεγγιά” διήγημα (1946)
• “Χαμοζωή” χρονικό (1943)
• “Οι Αιχμάλωτοι” μυθιστόρημα (1951)
• “Ασφυξία” διήγημα (1952)
• “Τα εφτά κοιμισμένα παιδιά” μυθιστόρημα (1956)
• “Το δαχτυλίδι με τα παραμύθια” μυθιστόρημα (1957)
• “Ανθρώπινη δίψα” μυθιστόρημα (1957)
• “Φλαμίνγκος” μυθιστόρημα (1957)
• “Το παραμύθι μιας ζωής” μυθιστορηματική βιογραφία (1965)
• “Μεβλανά ο Εξαίσιος – Το παραμύθι μιας ζωής” μυθιστορηματική βιογραφία (1982)
• “Αφρικανική περιπέτεια” ιστορικό διήγημα (1970)
• “Αλληλογραφία” διήγημα (1975)

Ποίηση:

• “Το βιβλίο της Μιράντας” (1924)
• “Λυρικά σχέδια” (1933)
• “Αλκυόνη” (1949)
• “Ο κύκλος των ζωδίων” (1952)
• “Το παράθυρο του κόσμου” (1962)
• “Τα ποιήματα” (1970)

Ταξιδιωτικά:

• “Μορφές της ελληνικής γης” (1957)
• “Ελληνικοί Ορίζοντες” (1940)
• “Σκαραβαίος ό ιερός” (1950)
• “Θέσεις και αντιθέσεις του ελληνικού τοπίου” (1953)
• “Ευρώπη” (1953)
• “Πολιτείες της Ανατολής” (1954)
• “Ο κόσμος της Κίνας κι ένα επίμετρο: μια ματιά στη Ρωσία” (1961)
• “Ή Κύπρος ένα ταξίδι” (1962)
• “Η Αφρική Αφυπνίζεται” (1963)

Δοκίμια:

• “Ο στοχασμός και ο λόγος” (1954)
• “Ομιλίες της γυμνής ψυχής” (1946)
• “Ζαλοκώστας ό άνθρωπος καί ο ποιητής” (1962)
• “Ο σύγχρονος άνθρωπος” (1966)
• “Τα γράμματα καί η τέχνη” (1967)
• “Οι σκληροί καιροί” (1972)
• “Αντιλεγόμενα” (1974)
• “Ή σιωπή καί ό λόγος” (1975)
• “Ερρήμην τον ελλήνων” (1974)
• “Κέρκυρα το νησί της λυρικής φαντασίας” (1975)
• “Η ηθική του συμφέροντος” (1979)
• “Όρθιες ψυχές” (1980)

Κριτική:

• “Το ποιητικό έργο του Κωστή Παλαμά Ά Τόμος” (1921)
• “Στοιχεία ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας” (1938)
• “Δρόμοι παράλληλοι” (1943)
• “Ανήσυχα χρόνια” (1943)
• “Το ποιητικό έργο του Κωστή Παλαμά ΄Β Τόμος” (1944)
• “Το ποιητικό έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη” (1946)
• “Τα Πρόσωπα και τα κείμενα (σε έξι μέρη: Δρόμοι Παράλληλοι, Ανήσυχα χρόνια, Κωστής Παλαμάς, Κ. Π. Καβάφης, Ο λυρικός λόγος, Τα ελληνικά και τα ξένα)”
• “Ό λυρικός λόγος” (1949)
• “Τα ελληνικά καί τα ξένα” (1956)

Πηγή