Στις δυτικές όχθες της τεχνητής λίμνης είναι χτισμένη η Ποδογορά. Το μεγαλύτερο από τα αδελφά χωριά, που κάποτε αποτελούσε την Κοινότητα Βαρετάδας. Απέχει από τη Βαρετάδα 8 χιλιόμετρα.
Υπάρχουν 3 εκδοχές για το από που πήρε το όνομά της η Ποδογορά:
- από το ότι ο κόσμος περιδιάβαινε την αγορά με τα πόδια και από τις λέξεις πόδια+ αγορά προήλθε η λέξη Ποδαγορά και στις μέρες μας έφτασε ως Ποδογορά.
- η δεύτερη αναφέρει ότι την εποχή της τουρκοκρατίας που γινόταν το παιδομάζωμα και η “εμπορία” παιδιών, γέννησε την λέξη παιδ-αγορά που κατέληξε Ποδογορά.
- η λέξη Ποδογορά, κατά την τρίτη εκδοχή, που προσωπικά πιστεύω είναι και η πιθανότερη, προήλθε από τις σλαβικές λέξεις pot = ρίζα και goria = βουνό. Το σλαβικό potgoria μετεξελίχθηκε σε Ποδογορά, δηλαδή στους πρόποδες (ρίζα) του βουνού.
Η διαδρομή προς την Ποδογορά το λιγότερο που θα κάνει, είναι να εντυπωσιάσει τον επισκέπτη, ειδικά τη στιγμή που κατηφορίζοντας, θα αντικρίσει την θέα της λίμνης.
Φτάνοντας, διαπιστώνει κανείς πως πρόκειται για ένα προσεγμένο και φροντισμένο χωριό. Η πολύ όμορφη βρύση στο κέντρο, αλλά και οι παραδοσιακού τύπου φανοστάτες στα νέα πεζοδρόμια, αφήνουν μια έντονη εντύπωση επιμέλειας και φροντίδας.
Αν κάνουμε μια βόλτα για να δούμε το χωριό, σίγουρα θα ανεβούμε μέχρι την εκκλησία του Αη Γιάννη, προστάτη του χωριού και εορτάζοντα στις 26 Σεπτεμβρίου.
Η επόμενη στάση, δε θα μπορούσε παρά να είναι στον παλιό ναό του χωριού, τον παλιό Αη-γιάννη. Περήφανος ακόμη στέκει στην όχθη της λίμνης ,να κοιτάει από τη μια το νέο χωριό και από την άλλη τη λίμνη και τους Αμοργιανούς, το απέναντι χωριό. Λίγες πέτρες μας οδηγούν προς την εικόνα του Αγίου. Γαλήνη και νοσταλγία σε πλημμυρίζουν, παρά τα έντονα σημάδια που άφησε η εγκατάλειψη και ο χρόνος, καθώς παρατηρείς το εσωτερικό του ναού.
Η Ποδογορά άκμασε κατά την δεκαετία του ’70. Τότε καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός του πληθυσμού, αλλά και βρίσκεται σε πλήρη καλλιέργεια, όλο το στρεμματικό δυναμικό του χωριού. Όπως και όλη η γυρω περιοχή, η Ποδογορά είναι καπνοπαραγωγική. Τα χωράφια που βρίσκονται εδώ, καλλιεργούνται όχι μόνο από Ποδογορίτες, αλλά και από κατοίκους των γύρω χωριών (Βαρετάδα, Μέγας Κάμπος). Αυτό συνεχίζεται σε τέτοιο βαθμό μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Έπειτα ακολουθεί η προσπάθεια του κράτους να μειώσει την καπνοπαραγωγή. Αυτό πέρα από το προφανές-να μειωθεί κατά το δυνατόν ο αριθμός των καλλιεργητών καπνού- έχει ως αποτέλεσμα και το να υπάρξει έντονη εσωτερική μετανάστευση.
