Η Ραφήνα είναι το λιμάνι των Μεσογείων, στις ακτές της Ανατολικής Αττικής. Καλύπτει έκταση 19.000 στρεμμάτων και ο πληθυσμός της ανέρχεται στους 10.701 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Απέχει από την Αθήνα περίπου 25 χλμ.

Το 1929 συστάθηκε για πρώτη φορά η κοινότητα Ραφήνας, ενώ από το 1994 η Ραφήνα αποτέλεσε Δήμο του Νομού Αττικήςμε πρώτο δήμαρχο τον Α. Κεχαγιόγλου. Με το σχέδιο διοικητικής μεταρρύθμισης Καλλικράτης, ενώθηκε με την κοινότηταΠικερμίου στον ενιαίο δήμο Ραφήνας – Πικερμίου. Πρώτος δήμαρχος της καλλικρατικής Ραφήνας είναι ο Γιώργος Χριστόπουλος.

Πρόκειται για έναν ιστορικό δήμο, ο οποίος κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια. Έχουν βρεθεί σε ανασκαφές ορθογώνια σπίτια της προϊστορικής εποχής, καθώς και εγκαταστάσεις κατεργασίας χαλκού. Η Ραφήνα ήταν ένας από τους 100 Δήμους των Αθηνών που όρισε ο Κλεισθένης, με το όνομα «Αραφήν». Αυτό το όνομα το πήρε από τον πρώτο της κυβερνήτη, τον Αραφήνα, ο οποίος ήταν ένας από τους 100 ήρωες της Αττικής. Ανασκαφές στην περιοχή βρήκαν επίσης στοιχεία από την Ρωμαϊκή περίοδο (οικοδομήματα, ρωμαϊκό λουτρό, αγάλματα).

Κατά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922 ήρθαν στη Ραφήνα πολλοί κάτοικοι της Τρίγλιας της Μικράς Ασίας, οι περισσότεροι με πλοία του Τριγλιανού εφοπλιστή Φίλιππου Καβουνίδη. Αυτοί εγκαταστάθηκαν στη Ραφήνα και συγκρότησαν προσφυγικό οικισμό με το όνομα «Νέα Τρίγλια», που όμως δεν επικράτησε. Υπάρχει όμως ένα σπίτι-μουσείο το οποίο διατηρείται από τότε που ήρθαν λόγω της καταστροφής της Σμύρνης. Ανήκε σε μια οικογένεια που είχε έρθει και εγκατασταθεί στη Ραφήνα μετά την καταστροφή και είναι το μοναδικό που έχει σωθεί μέχρι σήμερα από εκείνη την εποχή. Το μουσείο επίσης περιλαμβάνει και όλα τα έπιπλα και τον εξοπλισμό της οικογένειας που το κατοικούσε.