Το μοναστήρι της Χρυσσοσπηλιώτισσας είναι χτισμένο σε υψόμετρο 750 μ. στην πλαγιά του όρους Τζούμα των Τζουμέρκων, κοντά στο χωριό Γουργιανά. Οφείλει το όνομα του σε μια γειτονική σπηλιά, όπου κατά την παράδοση βρέθηκε αχειροποίητη εικόνα της Παναγίας.
Το καθολικό της μονής χτίστηκε το 1613, πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού του 11ου αι. και ανακαινίσθηκε το 1665, όπως αναφέρει ενεπίγραφη πλάκα. Ο ναός είναι σταυροειδής με τρούλο και κατάγραφος με εξαιρετικής τοιχογραφίες του 1801, που όμως δεν διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού πιθανόν να κατασκευάστηκε και αυτό τον 19ο αι.
Η μονή υπήρξε καταφύγιο των οπλαρχηγών κατά τον απελευθερωτικό αγώνα εναντίον των Τούρκων.
