Μικρή Ιστορία της Αθηναϊκής Δημοκρατίας

Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

Μικρή Ιστορία της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και η πρόσληψή της στους αιώνες «Συµµετοχική δηµοκρατία», «δηµοκρατία των πολιτών», εκδηµοκρατισµός του αραβικού κόσµου: η σκέψη γύρω από αυτό το πολιτικό σύστηµα είναι εντονότερη από ποτέ. Η δηµοκρατία βρίσκεται στην ηµερήσια διάταξη, από τον πόλεµο στο Ιράκ ως τις διαδηλώσεις στην Κωνσταντινούπολη και τη διαχείριση της οικονοµικής κρίσης στην Ευρώπη. Πολιτικοί, πανεπιστηµιακοί, δηµοσιογράφοι συζητούν για το παρελθόν, το παρόν και το µέλλον της δηµοκρατίας. Αυτή τη λέξη, αυτό το πολίτευµα, δεν το ανακαλύψαµε εµείς οι άνθρωποι του 20ού και 21ου αιώνα: έχει ηλικία 2.500 ετών. Επιστρέφουµε λοιπόν στην πρωταρχική σηµασία του όρου, στο πώς επινοήθηκε το δηµοκρατικό σύστηµα, πώς εξελίχθηκε και πώς έγινε αντιληπτό στην πορεία της ιστορίας: στην ελληνική αρχαιότητα, στην Αναγέννηση, στην εποχή της Γαλλικής Επανάστασης ή στη διάρκεια του «αµερικανικού αιώνα». Στο βιβλίο αυτό, η Claude Mosse αφηγείται την περιπέτεια της δηµοκρατίας µέσα από τα µάτια εχθρών και φίλων του πολιτεύµατος, τις διακυµάνσεις της δηµοτικότητάς του, τις παραµορφώσεις, τις παγίδες, τους θριάµβους και τις αποτυχίες του. Μέσα από την εξέλιξη της δηµοκρατίας και τις ποικίλες ιδέες γύρω από αυτή, η Claude Mosse φωτίζει την πολιτική καταγωγή µας, καταδεικνύοντας πώς οι αρετές και τα ελαττώµατα του σύγχρονου κόσµου οφείλονται στην πορεία της ιστορίας, πιθανώς µάλιστα στην ίδια την ανθρώπινη φύση. Πολιτική φαυλότητα, αρχοµανία, δηµαγωγία, πελατειακό κράτος, πραξικοπήµατα, κοινωνικός αποκλεισµός, ιδεολογικές συγκρούσεις, κίνδυνος αναρχίας, κίνδυνος τυραννίας: τίποτα δεν είναι όσο καινούριο φαίνεται.

Ποια είναι η θέση της λογοτεχνίας στη συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας; Ποιο ρόλο διαδραμάτισε η λογοτεχνία στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης του νεότερου Ελληνισμού; Σε ποιο βαθμό η σημερινή νεοελληνική συνείδηση βασίζεται σε παλαιότερες εξελίξεις που ανάγονται στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία ή και στα πρώτα μεταβυζαντινά χρόνια; Πώς αντιμετώπιζαν τα ζητήματα αυτά οι Έλληνες λογοτέχνες μετά τη συγκρότηση του νεότερου ελληνικού κράτους, κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα; Οι μελέτες του βιβλίου πραγματεύονται το επίμαχο ζήτημα των απαρχών της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας και τις νεωτερικές τάσεις που χαρακτηρίζουν τη λογοτεχνική παραγωγή από τον 12ο ώς τις αρχές του 17ου αιώνα• εξετάζουν τη διαμόρφωση και την εμπέδωση της εθνικής συνείδησης από τη συγκρότηση του έθνους-κράτους ώς τα τέλη του 19ου αιώνα, και αναλύουν λογοτεχνικά κείμενα του 20ού αιώνα σε σχέση με τον γενικότερο προβληματισμό που διατρέχει όλο το βιβλίο, ο οποίος συνοψίζεται στη φράση ενός ήρωα του μυθιστορήματος Αργώ του Γιώργου Θεοτοκά: «Εγώ, κύριοι, πιστεύω στην ιδέα του έθνους».