Στην Ιερισσό της Χαλκιδικής το έθιμο που δίνει το ξεχωριστό χρώμα των πασχαλινών εκδηλώσεων είναι  η γιορτή  “Στου μαύρου νιου τ αλώνι”, που πραγματοποιείται  την Τρίτη του Πάσχα, στην ομώνυμη τοποθεσία, στους λόφους πάνω από την πόλη.

Όταν, σύμφωνα με την παράδοση, το 1821 επαναστάτησαν οι Έλληνες της Χαλκιδικής, οι Τούρκοι γρήγορα κυριάρχησαν, και οι κάτοικοι φοβούμενοι αντίποινα, κατέφυγαν στα βουνά. Το Πάσχα όμως του 1845, οι Τούρκοι έπεισαν τους Ιερισσιώτες να επιστρέψουν στην πόλη με την υπόσχεση ότι δεν θα τους πειράξουν. Έτσι, την Τρίτη του Πάσχα οι κάτοικοι άρχισαν να επιστρέφουν. Πράγματι, οι Τούρκοι δεν τους πείραξαν όταν όμως έφτασαν στα πρώτα αλώνια τους έβαλαν να περάσουν κάτω από αψίδα που σχημάτιζαν δυο στρατιώτες με τα σπαθιά τους, ως ένδειξη υποταγής. Κάποια στιγμή ένας νέος ντράπηκε για την ταπείνωση, άρπαξε τα σπαθιά και τα πέταξε στη γη. Οι Τούρκοι τον έσφαξαν αμέσως και από τότε κάθε Τρίτη του Πάσχα, στον χώρο αυτό τελείται τρισάγιο και στην συνέχεια στήνεται χορός στον οποίο συμμετέχουν εκατοντάδες Ιερισσιώτες και επισκέπτες.

Το τραγούδι έχει αλληγορική σημασία, καθώς για πολλά χρόνια μετά, ο χορός γινόταν παρουσία των Τούρκων, οι οποίοι δεν γνώριζαν τη σημασία του εθίμου. Έτσι, σύμφωνα με τους στίχους του τραγουδιού, η «κόρη π’ αγαπά» ο Ιερισσιώτης είναι η πολυπόθητη ελευθερία, την οποία «κρατεί και χαίρεται» ο εχθρός. Ο χορός είναι αργός συρτός και εκτελείται με τρόπο τελετουργικό. Η λαβή είναι «αγκαζέ» με το δεξί χέρι ενός χορευτή κάτω από το αριστερό χέρι του προηγούμενου και τα δάχτυλα πλεγμένα. Χορεύεται σε σχήμα σαλίγκαρου. Όταν φθάσουν οι δύο πρώτοι στο κέντρο ενώνουν τα χέρια τους δημιουργώντας μια αψίδα απ’ όπου περνούν οι υπόλοιποι από κάτω, αναπαριστώντας έτσι τα τεντωμένα σπαθιά των Τούρκων, κάτω από τα οποία έπρεπε να περάσουν οι κάτοικοι της Ιερισσού.