Το χωριό Μαζαράκι βρίσκεται 45 χμ Β.Δ. των Ιωαννίνων. Είναι κτισμένο επί των λόφων Βίκος, όπου υπάρχουν 2 φυσικά σπήλαια αξίας μελέτης κατά τον σπηλαιολόγο Κ. Πετρόχειλο, και στην δεξιά όχθη του ποταμού Καλαμά ανάμεσα από τα βουνά Κασιδιάρης και Πανταλώνι. Έχει υψόμετρο 420 μ. και η κτηματική του περιφέρεια περιλαμβάνει περί τα 10.000 στρέμματα. Η ονομασία του κατά παράδοση οφείλεται στην συνένωση των οικισμών και κατοίκων στη σημερινή του θέση. Ιστορικά πρώτοι οικισμοί του φέρονται τα υψώματα της Παγούνως όπου και σήμερα σώζονται θεμέλια οικισμών, ο δε πληθυσμός της αρραγής ελληνοχριστιανικός, κινείται στον ίδιο γεωφυσικό χώρο. Η άλλη εκδοχή ότι οφείλεται στην οικογένεια των Μαζαρακαίων μάλλον δεν ευσταθεί διότι σε ολόκληρη την Ήπειρο σπάνια συναντάμε κατηγορίες οικισμών και πόλεων με ονοματεπώνυμα ηρώων, ενεργειών και άλλων αιτιών. Μάλιστα υπάρχουν και άλλα χωριά με το ίδιο όνομα στον ελληνικό χώρο. Απο το 1957 (έτος ιδρύσεως), υπάρχει και η Αδελφότητα Μαζαρακιτών Ηπείρου με το όνομα ‘Ο Άγιος Νικόλαος’, προσφορά της οποίας ήταν το Ηρώο για τους Αγωνιστές Υπέρ της Πατρίδος που βρίσκεται μπροστά από το σχολείο, καθώς και το Πνευματικό Κέντρο. Η πεζογέφυρα Καλαμά χτίστηκε και αυτή με προσωπική εργασία και δωρεές, για να γίνει εύκολη η πρόσβαση στην άλλη όχθη του ποταμού.
Πότε για πρώτη φορά κατοικήθηκε είναι άγνωστο. Η παράδοση λέει ότι πρώτα το χωριό βρισκόταν στην άλλη άκρη του Καλαμά στις περιοχές ‘Παλιοκούλες και Παγούνω’. Μετακινήθηκε δε στη σημερινή του θέση για να βρεθεί πιο κοντά στο μεγάλο δρόμο Ιωαννίνων – Αργυροκάστρου. Πάντως και στις δύο από τις τοποθεσίες που φέρονται ως αρχική θέση του χωριού, υπάρχουν ερείπια θεμέλια παλαιών εκκλησιών του Αγ. Φιλίππου στην Παγούνω και της Παναγίας στις Παλιοκούλες. Πάντως στην Παγούνω υπήρχε και η εκκλησία της Αγ. Τριάδας. Τόσο ο Αθανάσιος Ψαλλίδας όσο και ο Κοσμάς ο Θεσπρωτός υποστηρίζουν ότι στο χωριό Μαζαράκι ‘…υπήρχε πάνω εις το λόφον παλαιόν φρούριον το οποίον σήμερον είναι ερείπια…’. Το ότι υπήρχαν στην περιοχή αρχαίοι οικισμοί αυτό έχει αποδειχτεί με ανασκαφές οι οποίες εντόπισαν ευρήματα τάφων του 1200 π.Χ. στην περιοχή Παλιοκούλες.
Την εποχή του Αλή-Πασά το χωριό γίνεται ιδιοκτησία του. Ο γάλλος Πρόξενος Πουκεβίλ που έρχεται να τον συναντήσει στα 1806 φτάνει στο χάνι απέναντι από το χωριό στην τοποθεσία Χάνια και σημειώνει: ‘…το χάνι βρίσκεται απέναντι από το όμορφο Μαζαράκι…’.
Κατά την διάρκεια της διετίας 1938-1940 στην σημερινή πεζογέφυρα ο ελληνικός στρατός έκτισε πέτρινο γεφύρι με 3 κάμαρες πέτρινες επί των νερών του Καλαμά και 2 εξωτερικές καμάρες με καλντερίμι 200 μέτρα προς το χωριό, το οποίο ανατίναξε το 1940 ο ελληνικός στρατός για αμυντικούς λόγους. Σήμερα σώζονται κάποια ερείπια. Την ίδια χρονιά στρατός και κάτοικοι με κασμά και φτυάρι άνοιξαν τον δρόμο προς τη Ζίτσα όπως βρίσκεται σήμερα. Το 1979 κατά την εκτέλεση έργων αναδασμού η τεχνική εταιρεία, δυστυχώς, γκρέμισε άριστης κατασκευής και αντοχής πέτρινο γεφύρι, μονότοξο 10μ. και πλάτος 3μ., με προέκταση επί του κάμπου 7 βοηθητικών πέτρινων καμάρων ύψους από 0.5-2μ. στη θέση Μάνα (Βάλτος). Λέγεται Μάνα διότι εκεί στράγγιζε ο αποξηραμένος βάλτος του Ριαχόβου ο οποίος ήταν ένας πραγματικός υδροβιότοπος.