Εμείς τη γνωρίζουμε σαν ένα πανέμορφο ελληνικό νησί του ανατολικού Αιγαίου. Κύρια χαρακτηριστικά του η οργιώδης φύση, οι καταγάλανες παραλίες και οι ρυθμοί ζωής που θυμίζουν άλλες εποχές. Τα τελευταία χρόνια όμως η Ικαρία βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος και για έναν άλλο λόγο. Οι γεροντολόγοι, οι επιστήμονες που κατεξοχήν μελετούν τη διαδικασία της γήρανσης, έχουν επικεντρώσει τις έρευνές τους στις λεγόμενες «Μπλέ Ζώνες», δηλαδή σ’ εκείνες τις περιοχές του πλανήτη όπου παρατηρείται το μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων με ηλικία κοντά στα 100 χρόνια. Μία από τις πέντε μόλις Μπλε Ζώνες σε όλο τον κόσμο βρίσκεται στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Ικαρία.

Να τα εκατοστίσετε!

Το ενδιαφέρον για την Ικαρία ξεκίνησε από τα στατιστικά στοιχεία που προέκυψαν από το πανευρωπαϊκό πρόγραμμα Geha, που αναζητεί τα γονίδια της μακροζωίας. Το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών εντόπισε ότι στην Ικαρία υπήρχαν πολλοί κάτοικοι που ξεπερνούσαν τα 90 χρόνια ζωής. Έτσι, Έλληνες και ξένοι ερευνητές άρχισαν να καταφθάνουν στην Ικαρία για να εξετάσουν τους υπερήλικες κατοίκους και τις συνήθειές τους από κοντά. Το πρώτο πράγμα που διαπίστωσαν είναι ότι ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη μόνο το 0,1% του πληθυσμού ζει πάνω από 90 χρόνια, στην Ικαρία το αντίστοιχο ποσοστό είναι δεκαπλάσιο. Εξίσου εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι οι σχεδόν αιωνόβιοι Ικαριώτες διατηρούν εξαιρετικό επίπεδο υγείας παρά το βαθύ γήρας.

Καν’ το όπως οι Ικαριώτες

Τι είναι αυτό λοιπόν που τους κρατάει σε φόρμα; Η απάντηση είναι λίγο απ’ όλα.  Καταρχήν η δίαιτά τους περιλαμβάνει σημαντικές ποσότητες από ψάρι, φρούτα, λαχανικά, όσπρια και τσάι. Εξίσου σημαντική θεωρείται η καθημερινή χρήση ελαιολάδου, η μέτρια κατανάλωση καφέ και η μεσημεριανή ανάπαυση. Ούτε όμως η σωματική άσκηση λείπει από την καθημερινότητα των Ικαριωτών. Η έρευνα έδειξε ότι το 85% των συμμετεχόντων σε αυτή ανέφεραν μέτρια ενασχόληση σε φυσική δραστηριότητα που περιελάμβανε βάδιση και αγροτικές δουλειές, παράγοντες που βελτιώνουν το σωματικό βάρος και μειώνουν την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων. Στην Ικαρία δεν έχουν χαθεί επίσης οι δεσμοί αλληλεγγύης ανάμεσα στους ανθρώπους. Και αυτό εντοπίζεται τόσο σε οικογενειακό επίπεδε όσο και σε επίπεδο κοινότητας. Πιθανόν να είναι ένας ακόμη παράγοντας μακροζωίας αφού διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών έχουν τριπλάσιες πιθανότητες θανάτου όταν ζουν μόνοι. Τέλος, οι Ικαριώτες φαίνεται πώς χαίρονται τη ζωή τους, με αποτέλεσμα αυτή να επιμηκύνεται. Συγκεκριμένα, τα ποσοστά κατάθλιψης ήταν από τα χαμηλότερα σε σύγκριση με άλλους πληθυσμούς ηλικιωμένων, ενώ οι ίδιοι λένε πως η λέξη άγχος τους είναι σχεδόν άγνωστη.

Γιάννης Παλιούρης